De NVWA houdt toezicht op de naleving van het fosfaatrechtenstelsel. De controle op het voldoen aan het fosfaatrechtenstelsel maakt tegenwoordig min of meer standaard deel uit van de controle op de derogatievoorwaarden, gebruiksnormen, verwerkingsplicht en de verantwoorde groei. Toch is het een duidelijk ander soort controle met andere consequenties.
De procedure
Overtreding van de andere hier genoemde regelgeving wordt veelal bestuursrechtelijk afgedaan. Met andere woorden, bij een overtreding legt RVO de boete op, waarbij de boetebedragen veelal vast liggen (de zogenaamde wettelijk gefixeerde boetebedragen). Via de zienswijze, bezwaarschrift, beroepschrift, kun je uiteindelijk in hoger beroep.
Wanneer niet wordt voldaan aan het fosfaatrechtenstelsel is dat anders. Een dergelijke procedure loopt via het Openbaar Ministerie en het strafrecht. De NVWA neemt dan ook in plaats van een verklaring een officieel verhoor af.
Vervolgens gaat het dossier van de NVWA naar de officier van justitie. Die zal in eerste instantie komen met een zogeheten schikkingsvoorstel, De officier zal daarin een bedrag eisen voorstellen dat voor bestaat uit het ontnemen van het wederrechtelijk verkregen voordeel (de kosten die zijn uitgespaard door geen rechten te leasen) plus een bedrag om herhaling te voorkomen.
Indien niet akkoord wordt gegaan met het schikkingsvoorstel zal het OM een rechtszaak starten. De kwestie wordt dan voorgelegd aan de strafrechter.
Geproduceerde hoeveelheid melk uitgangspunt
Bij controles gaat de NVWA uit van de geproduceerde hoeveelheid melk in een gegeven kalenderjaar en daarmee dus niet van de geleverde hoeveelheid melk.
Overloop tussen jaren
Zo kijkt de NVWA naar melkleveranties rond 1 januari van een gegeven jaar. Wanneer de is opgehaald op 31 december van jaar 1 en op 2 januari in jaar 2 telt voor de beoordeling van jaar 2 dus 2/3 van de melk van die ophaalbeurt mee. Dit geldt zowel voor het begin als voor het einde van het jaar.
Melk voor de kalveren
De melk die wordt gevoerd aan de eigen kalveren wordt gezien als melk die wel is geproduceerd en wordt dus opgeteld bij de aan de fabriek geleverde melk. Het is van belang hiervoor een correcte berekening te kunnen overleggen: zoveel dieren, zoveel liter melk per dag, etc. Deze melk wordt bij de geproduceerde melk opgeteld.
Eigen gebruik, medicinale melk en zelf verzuiveld
Tenslotte worden nog de posten in beeld gebracht van andere hoeveelheden melk die wel zijn geproduceerd, maar niet zijn geleverd. Ook deze melk wordt bij de geproduceerde melk opgeteld.
Het is niet ongebruikelijk dat de NVWA voor de beoordeling van de geproduceerde melk de gegevens opvraagt van de melkrobot (indien aanwezig) en dan aan de melkveehouder vraagt het verschil tussen de geleverde melk aan de fabriek en de geproduceerde melk uit de robot in te vullen.
Door het verschil van de geproduceerde en geleverde melk kan een bedrijf een melkproductieklasse hoger uitkomen dan op basis van alleen de geleverde kilogrammen melk. Dit betekent dat een hoger aantal fosfaatrechten per melkkoe en daarmee een hoger benodigd fosfaatrecht.
Kortom: Het is zaak in voldoende mate rekening te houden met het verschil tussen de geleverde en de geproduceerde kilogrammen melk.